. โรงเรียนมาบตาพุดพันพิทยาคาร ก่อตั้งเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522 เป็นโรงเรียนมัธยมประจำตำบลสังกัดกองการมัธยมศึกษา กรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งอยู่เลขที่ 15 ถนนมาบตาพุด ตำบลมาบตาพุด อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง จัดตั้งขึ้นตามคำสั่งของกระทรวงศึกษาธิการ เปิดทำการเรียนการสอนครั้งแรกในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น เมื่อวันจันทร์ที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2522
. ในระยะแรกได้อาศัยใช้ศาลาการเปรียญ วัดโสภณวราราม เป็นสถานที่เรียนเป็นการชั่วคราว และทางจังหวัดได้แต่งตั้งให้นายจำนง ไชยรัตน์ อาจารย์ 1 โรงเรียนแกลง "วิทยสถาวร" มาปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งครูใหญ่ของโรงเรียน
. ต่อมาชาวบ้านชุมชนมาบตาพุดและชุมชนใกล้เคียง ได้ร่วมสมทบทุนโดยบริจาคเงินจำนวนหนึ่งในการสร้างอาคารเรียนบนที่ดินของนายพัน โสภณ โดยบริจาคที่ดินจำนวน 31 ไร่ 1 งาน 10 ตารางวา โดยมีกำนันเทศ อินบัว เป็นประธานในการดำเนินงานก่อสร้างอาคารเรียน พร้อมสร้างบ้านพักนักการภารโรง อีกจำนวน 1 หลัง สนามบาสเกตบอล บ่อน้ำ รั้วลวดหนาม และติดตั้งไฟฟ้าบริเวณโรงเรียน
. เมื่อก่อสร้างอาคารเรียนชั่วคราวเสร็จ จึงได้ย้ายที่เรียนจากศาลาการเปรียญจากวัดโสภณวนารามมาเรียนที่แห่งใหม่ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 นับเป็นอาคารหลังแรกของโรงเรียน
. ในปีพ.ศ. 2539 เกิดวิฤตมลพิษทางอากาศจากการสร้างโรงงานในนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด ส่งผลให้โรงเรียนได้รับกระทบอย่างรุนแรงทำให้ไม่สามารถทำการเรียนการสอนได้ ต่อมาคณะกรรมการสถานศึกษามีมติให้ย้ายโรงเรียนจากพื้นที่เดิมไปอยู่ในพื้นที่ใหม่ ซึ่งต้องรองรับการเจริญเติบโตของชุมชนได้ โดยในระยะเวลาระหว่างการจัดหาพื้นที่ใหม่ของโรงเรียนนี้ ทางโรงเรียนได้นำนักเรียนและครูทั้งหมดย้ายไปทำการเรียนสอนที่โรงเรียนระยองวิทยานิคมอุตสาหกรรม เป็นการชั่วคราวในระยะเวลา 1 ภาคเรียน
. ต่อมาได้ย้ายไปทำการเรียนการสอนในพื้นที่แห่งใหม่ บริเวณหลังศูนย์ราชการจังหวัดระยอง ตั้งอยู่เลขที่ 498 ถนนสุขุมวิท ตำบลเนินพระ อำเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง ซึ่งกรมราชทัณฑ์ได้อนุมัติให้ใช้ที่ดินของทัณฑสถานเปิดห้วยโป่งมีเนื้อที่ 33 ไร่
. และต่อมาจากที่โรงเรียนมาบตาพุดพันพิทยาคาร มีโครงการขยายพื้นที่เพื่อก่อสร้างอาคารเรียนในการเตรียมรองรับนักเรียนในอนาคต ท่านผู้อำนวยการ นายนิยม บุญญานาม จึงได้ทำหนังสือขอใช้พื้นที่จากทัณฑสถานเปิดห้วยโป่ง และในวันที่ 13 มิถุนายน 2555 กรมราชทัณฑ์อนุญาตให้ใช้พื้นที่ได้ จำนวน 16 ไร่ 3 งาน 91 ตารางวา รวมพื้นที่ของโรงเรียนทั้งหมด 49 ไร่ 3 งาน 91 ตารางวาโดยใช้พื้นที่ดังกล่าวมาจนถึงปัจจุบัน
.